Ειδικές δημοσιεύσεις μελών Κέντρου
Dimosthenis Kaklamanos, «Remarques sur l’Éloge du patriarche de Constantinople Nil Kerameus à saint Grégoire Palamas (BHG 719). Prolégomènes en vue d’une édition critique», Bυζαντινά 33 (2013-2014) 423-438.
Δημοσθένης Κακλαμάνος, «Παρατηρήσεις για τη χειρόγραφη παράδοση και τη διάδοση της Δημητρείου γραμματείας κατά τη μεσοβυζαντινή και υστεροβυζαντινή περίοδο», Βυζαντινά 34 (2015-2016) 217-251.
Δημοσθένης Κακλαμάνος, Repertorium Demetrianum. Η χειρόγραφη παράδοση της Δημητρείου αγιολογικής γραμματείας [σε εξέλιξη].
Ελένη Καλτσογιάννη, «Η Θεσσαλονίκη στα βυζαντινά ρητορικά κείμενα», Ε. Καλτσογιάννη – Σ. Κοτζάμπαση – Η. Παρασκευοπούλου, Η Θεσσαλονίκη στη βυζαντινή Λογοτεχνία. Ρητορικά και αγιολογικά κείμενα, [Βυζαντινά Κείμενα και Μελέται 32], Θεσσαλονίκη 2002, σ. 5-85.
Ελένη Καλτσογιάννη, «Δύο άγνωστα αποσπάσματα του δεύτερου Αποδεικτικού Λόγου του Γρηγορίου Παλαμά Περί της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος (cod. Vind. theol. gr. 78)», Ελληνικά 59/1 (2009) 89-100.
Σουλτάνα Λάμπρου, «Εκ Καλαβρίας εις Θεσσαλονίκην», Μωυσέως Ωδή. Αφιερωματικός τόμος προς τιμήν του μακαριστού Γέροντος Μωυσέως του Αγιορείτου, Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου – Άγιον Όρος 2017, σ. 723-733.
Soultana Lambrou, «Τhe Practice of the Teaching of the Three Hierarchs by St Gregory Palamas on the Godly and Human Wisdom», Αλεξανδρινός Αμητός. Αφιέρωμα στη μνήμη του Ι. Μ. Χατζηφώτη, τ. Β´, Αλεξάνδρεια 2009, σ. 222-233.
Συμεών Πασχαλίδης, Η Γραμματεία των Δημητρίων B΄: Mαρτύρια, Συλλογές Θαυμάτων και Εγκώμια στον Άγιο Δημήτριο. Πρωτοβυζαντινή – Mεσοβυζαντινή Περίοδος, [Kέντρον Αγιολογικών Mελετών 1], Θεσσαλονίκη 2005.
Συμεών Πασχαλίδης, «Άγιος Δημήτριος, ο Αθλοφόρος της Θεσσαλονίκης και της Oικουμένης», Ο Άγιος Δημήτριος στην Tέχνη του Αγίου Όρους, Αγιορειτική Εστία, Θεσσαλονίκη 2005, σ. 19-28
Συμεών Πασχαλίδης, Οι Άγιοι της Θεσσαλονικής. Ιστορία – Γραμματεία – Κείμενα, Θεσσαλονίκη 2013.
Συμεών Πασχαλίδης, «Ο πρωτόλειος Λόγος του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στον όσιο Πέτρο τον Αθωνίτη και το ιστορικογραμματολογικό πλαίσιο συγγραφής του», Μωυσέως Ωδή. Αφιερωματικός τόμος προς τιμήν του μακαριστού Γέροντος Μωυσέως του Αγιορείτου, Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου – Άγιον Όρος 2017, σ. 679-692.
Αγγελική Τριβυζαδάκη, «Ο εικονογραφικός κύκλος του Αγίου Δημητρίου στο Μηνολόγιο του Δημητρίου Α´ Παλαιολόγου», ΕΕΘΣΠΘ Τμ. Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας 10 (2005) 269-304.
Αγγελική Τριβυζαδάκη, Η βυζαντινή Θεσσαλονίκη του Πέτρου Ν. Παπαγεωργίου, τ. Α´, [Κόσμος – Μονογραφίες 6], Θεσσαλονίκη 2018.
Αγγελική Τριβυζαδάκη, «”Βιβλίον Πρακτικών της επί των καταληφθεισών εκκλησιών επιτροπής” στη Θεσσαλονίκη του 1912», Κόσμος 4 (2016-2017) 143-168.
Παναγιώτης Υφαντής, «Οι Νεομάρτυρες της Θεσσαλονίκης. Τυπολογία και θεολογικοί χειρισμοί», Το Μελάνι και το Αίμα. Πατρολογικές και Αγιολογικές Προσεγγίσεις, Θεσσαλονίκη 2012, σ. 149-181.
Κωνσταντίνος Χρήστου, «Η φιλοσοφία στα Κεφάλαια Εκατόν Πεντήκοντα Γρηγορίου Παλαμά», Πρακτικά Β´ Διεθνούς Συμποσίου: Άγιον Όρος, Πνευματικότητα και Ορθοδοξία – Τέχνη, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2006, σ. 413-421.
Ερευνητικά Προγράμματα
Ερευνητικό Πρόγραμμα: Η Χειρόγραφη παράδοση της Δημητρείου Γραμματείας. Ι: Αγιολογικά Κείμενα
Ιδιαίτερα αυξημένο υπήρξε καθ᾽ όλη τη βυζαντινή περίοδο το ενδιαφέρον για τη σύνθεση αλλά εν συνεχεία και για τη διάδοση αγιολογικών κειμένων προς τιμήν των δημοφιλών αγίων της Εκκλησίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση του πολιούχου της Θεσσαλονίκης, του μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, η σχετική προς τον οποίο αγιολογική παραγωγή είναι τόσο πλούσια, ώστε δύσκολα θα εντοπισθεῖ, εξαιρουμένων των δεσποτικών και θεομητορικών εορτῶν, άλλη περίπτωση αγίου, για τον οποίο έχει συγγραφεί τόσο μεγάλος αριθμός κειμένων, με ποικιλία μάλιστα που καλύπτει όλο το φάσμα της αγιολογικής γραμματείας και με αδιάσπαστη χρονική συνέχεια από την πρωτοβυζαντινή περίοδο έως την εποχή μας.
Το αγιολογικό του dossier συγκροτούν σαράντα επτά αγιολογικά κείμενα (μη συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους παραλλαγών) που διακρίνονται σε Μαρτύρια, Θαύματα, Εγκώμια και Ομιλίες. Ειδικότερα, το εν λόγω αγιολογικό corpus συνίσταται από τρία Μαρτύρια (BHG 496-498), γνωστά ως Passio Prima, Passio Altera και Passio Tertia αντίστοιχα, τρεις Συλλογες Θαυμάτων γνωστές και ως τρία Βιβλία Θαυμάτων (ΒHG 499-531), δύο Λόγους στα Θαύματα του αγίου (BHG 531m, 532), ενώ αριθμητικά περισσότεροι (39) είναι οι εγκωμιαστικοί Λόγοι που συνετέθησαν με αφορμή τον εορτασμό της μνήμης του αρχικά στη Θεσσαλονίκη και κατόπιν, από τον 9ο αιώνα και εντεύθεν, και στην Κωνσταντινούπολη· το χρονικό εύρος σύνθεσής τους εκτείνεται από τον 7ο έως και τον 18ο αιώνα, γεγονός που αναμφίβολα σχετίζεται με την περαιτέρω διάδοση της τιμής του αγίου και τις οικουμενικές διαστάσεις που αυτή είχε λάβει ήδη από τη μεσοβυζαντινή περίοδο, αλλά και με τον καθολικό χαρακτήρα που είχαν προσλάβει οι ιεραποδημίες στο βυζαντινό προσκύνημά του.
Η ογκωδέστατη αυτή αγιολογική παραγωγή, μέσω της οποίας αφενός αναδεικνύεται η λειτουργία του βυζαντινοῦ αγιολογικού πνεύματος και αφετέρου αποτυπώνεται εναργώς η τιμή της Εκκλησίας στο πρόσωπο του Θεσσαλονικέως μάρτυρος, γνώρισε ευρύτατη διάδοση, όπως πιστοποιείται από τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό χειρογράφων μέσω των οποίων τα επιμέρους κείμενα παραδίδονται.
Πρωταρχικός σκοπός του ερευνητικού Προγράμματος «Η χειρόγραφη παράδοση της Δημητρείου Γραμματείας» είναι η μελέτη και αναλυτική καταγραφή της χειρόγραφης παράδοσης των αγιολογικών κειμένων που συνετέθησαν προς τιμήν του αγίου Δημητρίου και ακολούθως η δημιουργία σχετικής βάσης δεδομένων, η οποία, θα περιλαμβάνει, επιπλέον, πληροφορίες για το συντάκτη και το χρόνο συγγραφής κάθε κειμένου, τις εκδόσεις του και τη συναφή βιβλιογραφία. Απώτερος στόχος του Προγράμματος είναι η κριτική έκδοση του corpus των βυζαντινών αγιολογικών κειμένων για το άγιο Δημήτριο και ο ιστορικοφιλολογικός και θεολογικός σχολιασμός τους.
Επιστημονικά Υπεύθυνος: Δημοσθένης Κακλαμάνος, Αναπληρωτής Καθηγητής
Ερευνητικό Πρόγραμμα: Βιβλιογραφική βάση για τον άγιο Δημήτριο: Ιστορία – Γραμματεία – Τέχνη
Επιστημονικά Υπεύθυνος: Δημοσθένης Κακλαμάνος
Μέλη ερευνητικής ομάδας: Συμεών Πασχαλίδης, Κωνσταντίνος Χρήστου, Παναγιώτης Υφαντής, Σουλτάνα Λάμπρου, Αγγελική Τριβυζαδάκη, Ελένη Καλτσογιάννη
Ερευνητικό Πρόγραμμα: Βιβλιογραφική βάση για τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά: Ιστορία – Γραμματεία – Θεολογία – Τέχνη
Επιστημονικά Υπεύθυνος: Συμεών Πασχαλίδης
Μέλη ερευνητικής ομάδας: Κωνσταντίνος Χρήστου, Παναγιώτης Υφαντής, Σουλτάνα Λάμπρου, Αγγελική Τριβυζαδάκη, Ελένη Καλτσογιάννη, Δημοσθένης Κακλαμάνος